Νέος ΚΟΚ η υποτροπή φέρνει βαριές ποινές και τσουχτερά πρόστιμα

  

Κατατέθηκε το Σάββατο στη Βουλή, ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, από τον αναπληρωτή Υπουργό Μεταφορών, Κωνσταντίνο Κυρανάκη και «έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα με ρεαλισμό και ριζικές παρεμβάσεις, με στόχο τη μείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών στους ελληνικούς δρόμους, καθώς και την καλλιέργεια κυκλοφοριακής παιδείας».

Όταν ένας στους τρεις νεκρούς στην άσφαλτο είναι αναβάτης δικύκλου, η χρήση της ζώνης ασφαλείας παραμένει «προαιρετική» και το κινητό έχει γίνει προέκταση του τιμονιού, το πρόβλημα φτάνει σε οριακό σημείο. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες με τις υψηλότερες απώλειες από τροχαία δυστυχήματα - μια θλιβερή πρωτιά που αποτελεί διαρκές «αγκάθι» και βαθύ τραύμα για εκατοντάδες οικογένειες σε όλη τη χώρα. Το 2024, 665 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους.

Διαδικασία υποτροπών: Η μεγάλη τομή

Η πιο σημαντική καινοτομία που εισάγει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας είναι η έννοια της υποτροπής. Για πρώτη φορά, οι ποινές για συχνές ή επαναλαμβανόμενες παραβάσεις δεν συμψηφίζονται αλλά συσσωρεύονται. Η λογική είναι απλή: δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το ίδιο ένας οδηγός που παρανομεί από αμέλεια με κάποιον που επιμένει συστηματικά να παραβαίνει τους κανόνες, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές οδηγών και πεζών λόγω έλλειψης κυκλοφοριακής κουλτούρας και παιδείας.

Το νέο σύστημα ποινών είναι κλιμακωτό και σαφές. Η αυστηρότητα δεν στοχεύει στην τιμωρία, αλλά λειτουργεί ως εργαλείο πρόληψης. Κάθε παράβαση καταγράφεται, και όταν επαναλαμβάνεται, η ποινή αυξάνεται σημαντικά -όχι μόνο σε χρηματικό πρόστιμο αλλά και σε διοικητικά μέτρα, όπως αφαίρεση διπλώματος ή ακόμα και ποινικές διώξεις, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τις συνέπειες.

Το κινητό στο τιμόνι σκοτώνει και θα τιμωρείται σαν έγκλημα

Η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο ύπουλους «δολοφόνους» του σύγχρονου δρόμου. Στην Ελλάδα, το ποσοστό οδηγών που χρησιμοποιούν κινητό φτάνει το 9%, τριπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η τιμωρία περιοριζόταν σε ένα απλό πρόστιμο και προσωρινή αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων -κάτι που αλλάζει σημαντικά με τον νέο ΚΟΚ.

Αυτό τελειώνει. Με τον νέο ΚΟΚ, η χρήση κινητού οδηγεί πλέον σε βαρύτατες ποινές:

• Πρόστιμα που φτάνουν έως και 4.000 ευρώ στη 2η υποτροπή.
• Αφαίρεση άδειας έως και 8 έτη.
• Ποινικοποίηση της συμπεριφοράς αν προκαλέσει ατύχημα.

Ο οδηγός που στέλνει μήνυμα εν κινήσει, δεν κάνει μια «παράβαση» - βάζει ζωές σε κίνδυνο. Και πλέον, αυτό αντιμετωπίζεται αναλόγως.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Τα στατιστικά είναι συντριπτικά: ένα στα τέσσερα θανατηφόρα δυστυχήματα στην Ευρώπη σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ. Το ποσοστό αυτό βασανίζει και τη χώρα μας. Στην Ελλάδα, οι νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες του Σαββατοκύριακου είναι οι πιο φονικές.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηρές κυρώσεις, τόσο για τη μέτρια όσο και για την υψηλή υπέρβαση του ορίου. Τα πρόστιμα ξεκινούν από 1.000 ευρώ και φτάνουν έως και τα 4.000 για τους υπότροπους, ενώ συνοδεύονται από αφαίρεση διπλώματος για έως 10 έτη. Σε περιπτώσεις σοβαρής μέθης, επιβάλλεται υποχρεωτική ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος, ενώ ενεργοποιείται και ποινική δίωξη.

Η ανοχή στο «μεθυσμένο» τιμόνι είναι πια μηδενική. Δεν είναι «νυχτερινή απροσεξία», είναι κοινωνικός κίνδυνος και μόνος ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Κράνος και ζώνη: Όχι «προτάσεις», αλλά όροι ζωής

Η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης με τη χρήση ζώνης και κράνους στην Ευρώπη. Μόλις 71% των οδηγών φορά ζώνη, έναντι 93,3% στην ΕΕ. Στους συνεπιβάτες δικύκλων, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: μόνο 65,5% φορούν κράνος, όταν στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 94%.

Ο νέος ΚΟΚ τιμωρεί πλέον όχι μόνο τον οδηγό, αλλά και τον συνεπιβάτη που δεν συμμορφώνεται. Το πρόστιμο αφορά και τους δύο, και στη δεύτερη υποτροπή ο οδηγός μπορεί να χάσει το δίπλωμά του για έναν ολόκληρο χρόνο. Η ασφάλεια δεν είναι προσωπική υπόθεση. Είναι δημόσιο αγαθό.

Ταχύτητα χωρίς όρια, κόστος μετρημένο σε ζωές

Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η υπερβολική ταχύτητα παραμένει η πιο διαδεδομένη «παρανομία ρουτίνας» στους ελληνικούς δρόμους. Το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 338.000 παραβάσεις, αριθμός που αποτυπώνει την έκταση του προβλήματος αλλά και την αδυναμία πρόληψης με τα έως τώρα εργαλεία.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηροποίηση των ποινών σε πολλαπλά επίπεδα: από την επιβολή ανώτατου ορίου ταχύτητας 30 χλμ./ώρα στα αστικά κέντρα, έως και τη στέρηση διπλώματος για περιπτώσεις υποτροπής ή "κόντρας". Στις πιο ακραίες περιπτώσεις -όπως η οδήγηση άνω των 200 χλμ./ώρα- προβλέπονται πρόστιμα 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα χρόνια. Δεν είναι εκδικητική τιμωρία. Είναι στοιχειώδης άμυνα απέναντι σε ένα φαινόμενο που σκοτώνει σιωπηλά αλλά σταθερά.

Παρκάρεις σε ράμπα ΑμεΑ; Δεν είσαι απλώς αντικοινωνικός, είσαι επικίνδυνος

Η παράνομη στάθμευση έχει αναδειχθεί στον απόλυτο εφιάλτη των αστικών μετακινήσεων. Κάθε χρόνο, κόβονται πάνω από 1 εκατομμύριο κλήσεις, με το 30-35% να αφορά θέσεις ΑμεΑ, διαβάσεις και γωνίες. Δεν είναι απλώς θέμα νομιμότητας - είναι θέμα αξιοπρέπειας.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει βαρύτατες ποινές: πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο, σε περίπτωση υποτροπής. Το μήνυμα είναι σαφές: η προσβασιμότητα δεν είναι διαπραγματεύσιμη.

Όταν σταθμεύεις σε ράμπα, δεν παρανομείς απλώς. Εμποδίζεις τη ζωή κάποιου άλλου.

Προτεραιότητα στα μέσα: η πόλη πρέπει να κινείται απρόσκοπτα

Ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα -αλλά κρίσιμα- σημεία του νέου ΚΟΚ είναι οι ρυθμίσεις που αφορούν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των δημόσιων μέσων μεταφοράς, κυρίως εντός των πυκνοκατοικημένων αστικών ιστών Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Η νέα προσέγγιση θέτει σαφές όριο: οι λεωφορειολωρίδες δεν είναι πια «εύκολη λύση» για παράνομες προσπεράσεις και στάθμευση. Ο νέος Κώδικας αυστηροποιεί τα πρόστιμα για κάθε όχημα που παραβιάζει αυτές τις υποδομές, με έμφαση στην αξιοπιστία των λεωφορείων και τη λειτουργικότητα του δικτύου. Παράλληλα, θεσπίζεται ρητή απαγόρευση στην κυκλοφορία ακόμη και ελεύθερων ταξί εντός των λωρίδων αυτών, με μοναδικές εξαιρέσεις για αποβίβαση επιβατών, νυχτερινή λειτουργία και οχήματα ειδικού τύπου (ΑμεΑ ή μηδενικών ρύπων). Η αποτελεσματική δημόσια συγκοινωνία δεν είναι πολυτέλεια - είναι προϋπόθεση για βιώσιμες πόλεις. Και ο νέος ΚΟΚ, το αναγνωρίζει ρητά.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία της πρόληψης

Ο νέος ΚΟΚ δεν επενδύει μόνο στην τιμωρία, αλλά και στην αποτροπή. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον έλεγχο παραβάσεων, η εγκατάσταση καμερών, οι διασυνδέσεις με την Τροχαία και τα ψηφιακά μητρώα έρχονται να ενισχύσουν το σύστημα επιτήρησης. Παράλληλα, προχωρά η θεσμική αναβάθμιση της κυκλοφοριακής αγωγής, με στόχο τη μετατόπιση της κουλτούρας από την ανοχή στη συμμόρφωση.

Ο ΚΟΚ της ευθύνης και της ζωής

«Η μεγάλη πρόκληση δεν είναι η ψήφιση του νέου Κώδικα. Είναι η κοινωνική του αποδοχή. Γιατί δεν αρκεί να υπάρχουν κανόνες - πρέπει και να τηρούνται. Και αυτό είναι ένα στοίχημα που αφορά όχι μόνο το κράτος και την αστυνομία, αλλά τον κάθε οδηγό ξεχωριστά. Ο νέος ΚΟΚ δεν τιμωρεί. Προλαμβάνει. Γιατί κάθε χειρισμός πίσω από το τιμόνι έχει συνέπειες. Γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να μετριέται με ευρώ, αλλά με πρόληψη, σεβασμό και αλληλεγγύη» τονίζουν στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.