Ιστορίες διαφθοράς στο ελληνικό Δημόσιο – «Πρωταθλητές» οι δήμοι

Η πρόσφατη έκθεση απολογισμού της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας για το 2024, αναδεικνύει περιστατικά διαφθοράς στο Δημόσιο.

Μη τήρηση των όρων υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μη νόμιμες απευθείας αναθέσεις, προσυνεννοήσεις, παράνομες άδειες, αδικαιολόγητες καταθέσεις και καταγγελίες για κατάχρηση

δημοσίου χρήματος ή χρηματισμό. Αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις υποθέσεις διαφθοράς στο Δημόσιο που ήλεγξε την περσινή χρόνια η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ). Όπως προέκυψε, δήμαρχοι, προϊστάμενοι δημόσιων υπηρεσιών και δημόσιοι υπάλληλοι, υπέπεσαν σε σωρεία… ατασθαλιών.

Πειθαρχικές ευθύνες

Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην έκθεση απολογισμού της ΕΑΔ για το 2024, την περσινή χρονιά υποβλήθηκαν στην Αρχή συνολικά 5.305 καταγγελίες, ενώ εκδόθηκαν 2.527 εκθέσεις ελέγχου και διερευνήσεων.

Συνολικά, διαπιστώθηκαν πειθαρχικές ευθύνες για 238 φυσικά πρόσωπα, εκτελέστηκαν 11 παραγγελίες δικαστικών αρχών, ελέγχθηκαν 2.273 πειθαρχικές αποφάσεις και διερευνήθηκαν 438 πειθαρχικές υποθέσεις σε ποινικό σκέλος.

Καταγγελίες

Αναφορικά με τις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στην ΕΑΔ, το 22,17% αφορούσε υποθέσεις ΟΤΑ (Α’ και Β΄ βαθμού), Αποκεντρωμένης Διοίκησης και Μετανάστευσης, το 17,47% Ασφάλισης, Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασιακών Σχέσεων, το 16,42% Υγείας και Πρόνοιας και το 14,80% Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Η κατανομή των καταγγελιών ανά θεματική κατηγορία, αφορά μεταξύ άλλων: μη τήρηση όρων υλοποίησης, μη πληρωμή επιδόματος/μισθού, κακοδιοίκηση, διαδικασία πρόσληψης προσωπικού, διαδικασία διαγωνισμού ή ανάθεσης, παράτυπη ένταξη έργου, παράτυπη καταβολή αμοιβής, ανύπαρκτο έργο, κατάχρηση δημοσίου χρήματος, χρηματισμό/δωροδοκία.

Παράλληλα, η ΕΑΔ «παρέλαβε και διαχειρίστηκε 154 καταγγελίες που αφορούν σε προγράμματα/δράσεις, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Από αυτές, 78 υποβλήθηκαν ανώνυμα».

«Μη τήρηση των όρων υλοποίησης»

Αναφορικά με την κατανομή των καταγγελιών ανά ταμείο χρηματοδότησης, «περισσότερες από τις μισές καταγγελίες αφορούσαν στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών αφορά «στη μη τήρηση των όρων υλοποίησης».

Σημειώνεται ότι στο 79,77% των περιπτώσεων, οι διερευνήσεις των καταγγελιών έχουν ολοκληρωθεί.

Το έναυσμα για τις εντολές ελέγχου, δόθηκε μεταξύ άλλων από καταγγελίες (54,91%), αιτήματα δημόσιων υπηρεσιών (18,35%) και προγράμματα ελεγκτικής δράσης (15,20%).

«Πρωταθλητές» οι δήμοι

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι Δήμοι αναδεικνύονται σε «πρωταθλητές», καθώς ελέγχθηκαν περισσότερο από κάθε άλλο φορέα (36,61%). Τη λίστα συμπληρώνουν μεταξύ άλλων Νομικά Πρόσωπα Δημόσιου Δικαίου (16,54%), υπουργεία (14,17%) και Περιφέρειες (11,02%).

Τα πειθαρχικά παραπτώματα που ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων, είναι αυτά της αμέλειας ή ατελούς εκπλήρωσης του υπηρεσιακού καθήκοντος (42,02%), της παράβασης υπαλληλικού καθήκοντος (29,42%), το εφαρμοζόμενο στον φορά πειθαρχικό δίκαιο (10,50%) και η παράβαση καθήκοντος (1,26%).

Συνολικά, το 38,66% των πειθαρχικά υπόλογων ήταν υπάλληλοι (38,66%), ενώ ακολουθούν προϊστάμενοι διεύθυνσης (22,27%), Αιρετοί Α΄και Β΄ Βαθμού (πλήν δημάρχων) (13,45%), προϊστάμενοι τμήματος (10,92%) και δήμαρχοι (5,46%).

«Παρεμβάσεις στο έργο των επιτροπών διαπραγμάτευσης»

Μια από τις πολλές υποθέσεις που χειρίστηκε η ΕΑΔ το 2024, αφορούσε τη μη τήρηση της νομοθεσίας περί δημόσιων συμβάσεων.

Όπως προέκυψε από τον έλεγχο που διενεργήθηκε σε Διεύθυνση Τεχνικών Έργων Περιφέρειας, διαπιστώθηκαν μεταξύ άλλων «σημαντικές καθυστερήσεις στις διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων για δύο έργα άμεσης και επείγουσας ανάγκης και προτεραιότητας», καθώς και «πλημμελής διαχείριση του ενός από τα δύο έργα, καθώς η ανάθεση της σύμβασης που διενεργήθηκε αρχικά με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν ολοκληρώθηκε, διότι η αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι συνέτρεχαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες».

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι διαπιστώθηκαν «παρατυπίες κατά τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση των συμβάσεων των έργων, καθώς ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων έκανε παρεμβάσεις στο έργο των αρμόδιων επιτροπών διαπραγμάτευσης».

Η έκθεση ελέγχου της ΕΑΔ διαβιβάστηκε μεταξύ άλλων στον αρμόδιο Εισαγγελέα Εφετών για ποινική αξιολόγηση των ευρημάτων και στον οικείο Περιφερειάρχη για άσκηση πειθαρχική δίωξης στον εμπλεκόμενο Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων.

Ανολοκλήρωτα έργα επί 15 χρόνια

Άλλη υπόθεση που διερεύνησε η ΕΑΔ, αφορούσε μη νόμιμη υλοποίηση δύο υποέργων συγχρηματοδοτούμενης πράξης σε δήμο.

Όπως προέκυψε, υπήρξε «συνέχιση εργολαβίας μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας και των νομίμως εγκεκριμένων παρατάσεων αυτής», καθώς και «έκδοση από την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή αποφάσεων δημοσιονομικής διόρθωσης, ποσού 1.545.344,92 ευρώ και για τα δύο υποέργα».

15 χρόνια μετά τη σύναψη των συμβάσεων, τα υποέργα δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η έκθεση ελέγχου διαβιβάστηκε στον Εισαγγελέα Εφετών προκειμένου να αξιολογηθεί ποινικά.

«Μη νόμιμη απευθείας ανάθεση»

Ακόμη μια περίπτωση, αφορά μη νόμιμες διαδικασίες απευθείας ανάθεσης συμβάσεων έργων από Σύνδεσμο Ύδρευσης Δήμων. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε «μη νόμιμη απευθείας ανάθεση (σύγκρουση συμφερόντων) προμήθειας υλικών και παροχής υπηρεσιών σε σύζυγο και τέκνο υπαλλήλου/υδραυλικού του Συνδέσμου, στον οποίο χορηγήθηκε άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου “χωρίς αμοιβή” για να απασχοληθεί στις επιχειρήσεις των συγγενών του, παρότι εμπλεκόταν ενεργά στην προετοιμασία και αποπληρωμή των σχετικών συμβάσεων».

Μη τήρηση διαδικασίας περί αυθαιρέτων

Η ΕΑΔ διερεύνησε επίσης Τμήμα Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ) Δήμου, για υπόθεση που αφορά μη τήρηση διαδικασίας περί αυθαιρέτων και επικίνδυνων οικοδομών. Όπως διαπιστώθηκε, δεν βεβαιώθηκαν πρόστιμα σε 17 υποθέσεις οριστικά χαρακτηρισθέντων ως αυθαιρέτων, κατά παράβαση της νομοθεσίας. Επίσης, υπήρξε καθυστέρηση στην εξέταση πέντε υποθέσεων επικίνδυνων οικοδομών και οχτώ επικινδύνων ετοιμόρροπων κατασκευών.

Παράνομη άδεια ίδρυσης beach bar

Σε άλλη περίπτωση, διαπιστώθηκε «παράνομη αρχική απόφαση άδειας ίδρυσης του beach bar και παράνομες νεότερες αποφάσεις βεβαίωση ίδρυσης – Δραστηριότητες μη επιτρεπτές από τις χρήσεις γης και πολεοδομικές παραβάσεις».

«Ισχυρές ενδείξεις προσυνεννόησης»

Σε ακόμη μια υπόθεση που δημοσιεύθηκε το 2024, η ΕΑΔ διενήργησε έλεγχο, έπειτα από αίτημα δημάρχου της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ο έλεγχος αφορούσε «δαπάνες προμήθειας ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού για τις δημοτικές ενότητες του Δήμου, συνολικής αξίας 100.000 ευρώ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το έτος 2019, λίγες ημέρες πριν την λήξη της θητείας της προηγούμενης δημοτικής αρχής».

Όπως διαπιστώθηκε, «διενεργήθηκαν τέσσερις απευθείας αναθέσεις για την προμήθεια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού συνιστώντας τεχνητή κατάτμηση της προμήθειας με αποτέλεσμα την αποφυγή διενέργειας διαγωνιστικών διαδικασιών».

Παράλληλα, προέκυψαν «ισχυρές ενδείξεις προσυνεννόησης μεταξύ του πρώην δημάρχου με τον προμηθευτή ή και τους συμμετέχοντες στη διαδικασία προμηθευτές ή των προμηθευτών μεταξύ τους, χρονική ανακολουθία των διαδικασιών ανάθεσης και πλημμέλειες στη σύνταξη των αναγκαίων εγγράφων προμήθειας».

Η ΕΑΔ ζήτησε από τον γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης τον πειθαρχικό έλεγχο του πρώην δημάρχου, ενώ το πόρισμα συσχετίστηκε με δικογραφία που σχηματίστηκε για την υπόθεση από τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών.

«Ζήτησε και έλαβε χρήματα»

Σε άλλη υπόθεση, επιβλήθηκε η ποινή της οριστικής παύσης σε υπάλληλο πολεοδομίας, που καταδικάσθηκε αμετακλήτως σε φυλάκιση 30 μηνών για δωροληψία «για πράξη που αντίκειται στα καθήκοντά του, διότι ζήτησε και έλαβε χρήματα από ελεγχόμενο για να διαγράψει το επιβληθέν από την υπηρεσία του διοικητικό πρόστιμο. Σε πρώτο βαθμό του είχε επιβληθεί προσωρινή απύση 3 μηνών».

«Ψευδείς βεβαίωσης ασφάλισης»

Σύμφωνα με την ΕΑΔ, η ποινή της οριστικής παύσης, επιβλήθηκε και σε δημοτικό υπάλληλο ΚΕΠ, ο οποίος καταδικάσθηκε σε ποινή φυλάκισης 14 μηνών, καθώς «χορηγούσε ψευδείς βεβαιώσεις ασφάλισης στον ΟΓΑ. Σε πρώτο βαθμό του είχε επιβληθεί ποινή προσωρινής παύσης 6 μηνών».

«Δεν δικαιολογούνται από νόμιμα εισοδήματα»

Σημειώνεται πως έπειτα από ελέγχους περιουσιακής κατάστασης που διενεργήθηκαν από την ΕΑΔ, σε 7 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν «καταθέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ελεγχόμενων συνολικού ποσού 381.151,50 ευρώ, που δεν δικαιολογούνταν από νόμιμα και εμφανή εισοδήματα». Σε μια περίπτωση διαπιστώθηκε αγορά ακινήτου που δεν δικαιολογούταν από εμφανείς πηγές εσόδων, ενώ σε ακόμη μια περίπτωση προέκυψε ότι οι οικογενειακές δαπάνες του ελεγχόμενου δεν καλύπτονταν από εμφανείς πηγές.