Δύο έννοιες θεμελιώδεις για την εύρυθμη λειτουργία κάθε κοινωνίας – η ευθύνη και
η αξιοπρέπεια – φαίνεται πως απουσιάζουν εντελώς από τον δημόσιο μας βίο. Το
παράδοξο; Δεν διδάσκονται σε κανένα επίπεδο της εκπαίδευσης. Ούτε στο σχολείο,
ούτε στο πανεπιστήμιο, ούτε ως θεωρία, ούτε –πολύ περισσότερο– ως πράξη. Κι
όμως, χωρίς αυτές, η πολιτική χάνει το νόημά της. Μετατρέπεται σε έναν άδειο
μηχανισμό εξουσίας, χωρίς πυξίδα, χωρίς προορισμό.
Για δεκαετίες, οι πολίτες –ή μάλλον όσοι δεν έχουν πλήρως αποσυρθεί σε έναν
κυνικό ιδιωτισμό– παρακολουθούν ένα πολιτικό σύστημα να εναλλάσσεται στην
εξουσία, με την κάθε κυβέρνηση να μοιάζει πρόθυμη να διαλύσει ό,τι καλό απέμεινε
από την προηγούμενη. Υποσχέσεις δίχως αντίκρισμα, πολιτικοί λόγοι δίχως
περιεχόμενο και κυρίως πράξεις δίχως συνέπειες. Γιατί όταν απουσιάζει η
λογοδοσία, η ευθύνη μετατρέπεται σε κενό γράμμα.
Είναι άραγε υπερβολή να πούμε ότι πολλοί εκ των πολιτικών μας δεν κατανοούν το
βάρος του ρόλου που αναλαμβάνουν; Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η ευκολία με την
οποία αποποιούνται κάθε ευθύνη, ή το θράσος με το οποίο υπερασπίζονται τα
αδικαιολόγητα – λες και απευθύνονται σε ανώριμους ή αδιάφορους πολίτες;
Η πραγματικότητα, δυστυχώς, είναι πως πολλοί πολίτες έχουν πράγματι
παραιτηθεί. Η μακροχρόνια αλλοτρίωση, η διαρκής απαξίωση θεσμών, η
καθημερινή διάψευση προσδοκιών, έχουν διαμορφώσει μια κοινωνία κουρασμένη,
αδρανή, εσωτερικά υποταγμένη. Και σε αυτό το έδαφος ευδοκιμούν φαινόμενα
αυθαιρεσίας, ανευθυνότητας, ακόμα και εξευτελισμού του δημόσιου λόγου.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, και η Ορθοδοξία –όχι ως ιδεολόγημα, αλλά ως
πρόταση ζωής– αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο ως κάτι ξεπερασμένο. Παρότι
κρύβει μέσα της αξίες όπως η ανιδιοτελής προσφορά, η αυτογνωσία, η μεταμέλεια,
και τελικά η ευθύνη απέναντι στον άλλον, τείνουμε να την υποβιβάζουμε, σχεδόν να
την ντρεπόμαστε.
Δεν είναι τυχαίο: ο άνθρωπος που δεν σέβεται τον εαυτό του, δεν μπορεί να είναι
αξιοπρεπής – κι επομένως, ούτε υπεύθυνος. Και χωρίς υπεύθυνους και αξιοπρεπείς
ανθρώπους, ούτε πολιτική μπορεί να υπάρξει, ούτε δημοκρατία.
Ίσως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να επανεξετάσουμε τι σημαίνει να είσαι πολίτης. Να
ξαναβάλουμε στο επίκεντρο της παιδείας και της πολιτικής την ευθύνη και την
αξιοπρέπεια – όχι ως αφηρημένες ηθικολογίες, αλλά ως βασικές προϋποθέσεις
συλλογικής ζωής.
Η αναγέννηση της πολιτικής δεν θα έρθει από τεχνοκρατικές λύσεις ή νέες
επικοινωνιακές στρατηγικές. Θα έρθει μόνο όταν ο δημόσιος λόγος και η πράξη
συνδεθούν ξανά με το ήθος. Όταν η ανάληψη αξιώματος σημαίνει και ανάληψη
βάρους. Όταν η εξουσία δεν είναι προνόμιο, αλλά διακονία. Και αυτό είναι υπόθεση
όλων μας.
Ιωάννης Καλαϊτζίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αγαπητοί αναγνώστες,
Εκτιμούμε ιδιαίτερα τις απόψεις και τις σκέψεις σας. Σας ενθαρρύνουμε να συμμετέχετε ενεργά στις συζητήσεις, με σχόλια που προάγουν την καλοπροαίρετη ανταλλαγή απόψεων.
Για τη διασφάλιση ενός πολιτισμένου και φιλικού περιβάλλοντος, παρακαλούμε να αποφύγετε σχόλια που περιέχουν:
Υβριστικό ή ρατσιστικό περιεχόμενο.
Προσωπικές επιθέσεις ή μειωτικούς χαρακτηρισμούς.
Περιεχόμενο που παραβιάζει τη δεοντολογία ή τους κανόνες ευγένειας.
Η συντακτική ομάδα διατηρεί το δικαίωμα να διαγράφει σχόλια που δεν συμμορφώνονται με τους παραπάνω κανόνες, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση.
Ευχαριστούμε για την κατανόηση και τη συνεργασία σας!
Aridaia-gegonota.blogspot.com